سندروم پیش از قاعدگی یا PMS چیست؟
سندروم پیش از قاعدگی یا PMS (Premenstrual Syndrome) چیست؟ یک بیماری بسیار شایع و دارای طیف گسترده‌ای از علائم و نشانه‌هاست که بیش از ۹۰ درصد زنان در سن قاعدگی را درگیر می‌کند. سندرم پیش از قاعدگی (PMS) بیماری است که بر احساسات، سلامت جسمی و رفتار یک زن درست قبل از شروع قاعدگی، تأثیر می‌گذارد. از جمله نوسانات خلقی، حساس شدن سینه ها، میل شدید به غذا، خستگی، تحریک پذیری و افسردگی است. به طور تخمینی از هر ۴ زن قاعده ۳ نفر برخی از علائم سندروم پیش از قاعدگی را تجربه می‌کنند.
علائم PMS پنج تا ۱۱ روز قبل از قاعدگی شروع شده و در یک الگوی قابل پیش بینی ظاهر و تکرار می‌شوند. اما کمیت تغییرات جسمی و احساسی که با سندروم پیش از قاعدگی ممکن است کم یا شدید متفاوت باشد. گاهی ممکن است این سندرم به قدری آزاردهنده شود که نیاز باشد تا به متخصص زنان مراجعه کنید. با این حال، شما نباید اجازه دهید این مشکلات کنترل زندگی شما را به دست بگیرند. درمان و تغییر شیوه زندگی می‌تواند به کاهش علائم و نشانه‌های سندروم پیش از قاعدگی کمک کند.
جمع کثیری از متخصصین معتقدند که این امر به تغییر سطح هورمون‌های جنسی و سروتونین در ابتدای چرخه قاعدگی مربوط است. سروتونین یک ماده شیمیایی در مغز و روده است که بر روحیه، احساسات، افکار و خلق و خوی تأثیر می‌گذارد. سطح استروژن و پروژسترون در زمان‌های خاصی از ماه افزایش می‌یابد. افزایش این هورمون‌ها می‌تواند باعث تغییرات خلق و خو، اضطراب و تحریک‌پذیری شود. استروئیدهای تخمدانی همچنین فعالیت را در قسمت‌هایی از مغز که با علائم قبل از قاعدگی مرتبط است، تعدیل می‌کنند.
علائم سندروم پیش از قاعدگی یا PMS چیست؟
چرخه قاعدگی زنان به طور متوسط ۲۸ روز طول می‌کشد. تخمک گذاری، در روز ۱۴ام و قاعدگی یا خونریزی در روز ۲۸ چرخه اتفاق می‌افتد. علائم PMS معمولاً خفیف یا متوسط است. طبق تحقیقات صورت گرفته، تقریباً ۸۰ درصد زنان یک یا چند علامتی را گزارش می‌کنند که به طور قابل توجهی بر عملکرد روزانه تأثیر نمی‌گذارد.
۲۰ تا ۳۲ درصد زنان علائم متوسط تا شدیدی را گزارش می‌کنند که برخی امور زندگی‌شان را دچار اخلال می‌کند. ۳ تا ۸ درصد زنان نیز PMDD یا PMS شدید را گزارش می‌کنند. در سندرم پیش از قاعدگی ممکن است درد عمیقی در ناحیه شکم و کمر حس کنید. شدت علائم می‌تواند بسته به فرد و ماه متفاوت باشد.
علائم PMS شامل موارد زیر است:
- نفخ شکم
- درد شکم
- درد پستان
- تغییر میل جنسی
- آکنه
- حساسیت به نور یا صدا
- تغییر در الگوی خواب
- خستگی
- غمگین شدن و یا افسردگی
- زودرنجی و تحریک پذیری
- اضطراب
- طغیان‌های احساسی
- سردرد
- ولع مصرف مواد غذایی، به ویژه شیرینی جات
- یبوست
- اسهال
چگونه سندروم پیش از قاعدگی یا PMS را تشخیص دهیم؟
هیچ داده قابل استنادی، چه از لحاظ فیزیکی چه قابل آزمایش برای این سندروم وجود ندارد. پزشک معالج شما ممکن است علامت خاصی را به PMS نسبت دهد. برای کمک به ایجاد الگوی سندرم پیش از قاعدگی، دکتر شما ممکن است از شما بخواهد علائم و نشانه‌های خود را حداقل برای دو سیکل قاعدگی بر روی یک تقویم یا یک دفتر خاطرات ثبت کنید. روزی که اولین بار متوجه علائم PMS می‌شوید و همچنین روزی که علائم ناپدید می‌شوند را یادداشت کنید. همچنین مطمئن شوید که روزهای شروع و پایان دوره عادت ماهیانه را علامت بزنید.
همچنین شرایط دیگری ممکن است علائم PMS را تقلید کند، از جمله: سندرم خستگی مزمن، اختلالات تیروئید و اختلالات خلقی مثل افسردگی و اضطراب. پزشک شما ممکن است تست‌هایی مانند تست عملکرد تیروئید یا تست‌های غربالگری روانشناسی را برای کمک به تشخیص بهتر درخواست دهد.
درمان سندروم پیش از قاعدگی یا PMS چیست؟
در بسیاری از موارد تغییر سبک زندگی کمک کننده است. اما پزشک با در نظر گرفتن شدت علائم یک یا چند دارو را تجویز خواهد کرد. توجه داشته باشید که حتما از خودتجویزی خودداری کنید! درصد موفقیت مصرف داروها در زنان مختلف متفاوت است. داروهای معمول تجویزی برای سندروم پیش از قاعدگی عبارتند از:
۱. داروهای ضد افسردگی
مهارکننده‌های بازجذب سروتونین (Selective serotonin reuptake inhibitors) که شامل فلوکستین (fluoxetine)، پاروکستین (paroxetine)، سرترالین (sertraline) و دیگر داروهای مشابه در کاهش علائم موثر است. این گروه از داروها خط مقدم درمان PMS یا اختلال ناخوشی پیش قاعدگی است.
این داروها به صورت روزانه مصرف می‌شوند. اما در گروهی از زنان تنها دو هفته پیش از شروع عادت ماهیانه این داروهای ضد افسردگی باید مصرف شود.
۲. داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی
این داروها قبل و یا در شروع عادت ماهیانه مصرف می‌شوند و شامل ایبوپروفن (ibuprofen) یا ناپروکسن سدیم (naproxen sodium) است. این داروها گرفتگی عضلات و درد سینه‌ها را کاهش می‌دهند.
۳. داروهای ادرار آور
زمانی که ورزش و محدود کردن مصرف شکر برای کاهش وزن، تورم و نفخ ناشی از PMS کافی نباشد، مصرف داروهای ادرار آور کمک می‌کند تا کلیه آب اضافی بدن را از طریق ادرار خارج کند. داروی اسپیرونولاکتون دارویی ادرار آور است که در بهبود علائم سندروم پیش از قاعدگی نقش موثری دارد.
۴. داروهای هورمونی ضد بارداری
این داروها تخمک گذاری و علائم سندروم را متوقف می‌کنند.
۵. قرص pms pause
۶. سبک زندگی و درمان خانگی سندروم پیش از قاعدگی
با تغییر شیوه غدا خوردن، ورزش کردن و انجام تغییراتی در برنامه روزانه تا حدود زیادی می توان علائم سندروم پیش از قاعدگی را کنترل کرده و یا از شدت آن کم کرد.
۶.۱ تغییر رژیم غذایی
- خوردن وعده‌هایی با حجم کم چندین مرتبه در روز باعث کاهش نفخ و احساس سیری می‌شود.
- برای جلوگیری از نفخ و جمع شدن مایعات در بدن از مصرف غذاهای شور پرهیز کنید.
- غذاهایی سرشار از کربوهیدرات مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل مصرف کنید.
- غذاهایی سرشار از کلسیم مصرف کنید. اگر قادر به مصرف لبنیات نیستید و یا اینکه کلسیم کافی را از طریق مواد غذایی دریافت نمی‌کنید، از مکمل‌های کلسیم استفاده کنید.
- کافئین و الکل مصرف نکنید.
۶.۲ قرار دادن فعالیت‌های ورزشی در برنامه روزانه
بیشتر روزهای هفته حداقل سی دقیقه پیاده روی، شنا، دوچرخه سواری و یا ورزش‌های هوازی را در برنامه روزانه خود قرار دهید. مرتب ورزش کردن باعث سلامتی کلی بدن و بهبود علائم مرتبط با افسردگی و خستگی خواهد شد.
۶.۳ کاهش استرس
- به اندازه کافی بخوابید.
- برای درمان سردرد، اضطراب و اختلالات خواب ورزش کنید.
- یوگا، ماساژ و مدیتیشن انجام دهید.
۶.۴ ثبت علائم به مدت چند ماه
به طور دقیق زمان بروز علائم و عوامل تحریک کننده‌ی بروز آن را یادداشت کنید، این کار به شما کمک می‌کند تا با روش‌های بهتر و درست تری با آن مقابله کنید.
درمان جایگزین برای سندروم پیش از قاعدگی
درمان‌های جایگزین و تکمیلی برای سندروم پیش از قاعدگی عبارتند از:
- مکمل‌های ویتامین: کلسیم، منیزیم، ویتامین ای و ویتامین ب ۶ در بهبود علائم موثر هستند. اما شواهد علمی کافی در این مورد وجود ندارد.
- داروهای گیاهی: برخی از زنان بعد از مصرف گیاهانی همچون جینکو یا کهن دار، زنجبیل، پنج انگشت، روغن گل مغربی و گل راعی اعلام کردند که علائمشان تا حد زیادی بهبود پیدا کرده است. قبل از مصرف این مواد با پزشک مشورت کنید، چرا که گروهی از این مواد با سایر داروها تداخل مصرف دارد. برای مثال گل راعی اثربخشی قرص‌های ضد بارداری را کم می‌کند.
- طب سوزنی: در این روش سوزن‌های نازک استریلی به نقاط مخصوصی از بدن تزریق می‌شود. برخی از زنان بعد از طب سوزنی از کاهش شدت علائم خود خبر می‌دهند
دمنوش برای PMS (سندروم پیش از قاعدگی)
برخی از دم‌نوش‌ها ترکیبات ضدالتهابی و ضد اسپاسمی داشته و می‌توانند علائم فیزیکی اختلال ناخوشی پیش از قاعدگی را کاهش دهند. بهترین دم‌نوش‌ها در دوران پریود عبارتند از:
- چای بابونه: سطح گلیسین در ادرار را افزایش داده و باعث رفع اسپاسم عضلانی می‌شود. یک هفته قبل از شروع پریود مصرف آن را شروع کرده و روزی ۲ فنجان بنوشید.
- چای دارچین: دارچین خونریزی، درد، استفراغ و تهوع را کاهش می‌دهد. در سه روز اول پریود سعی کنید روزی سه فنجان چای دارچین بنوشید.
- دمنوش زنجبیل: زنجبیل به تسکین درد کمک می‌کند. برخی تحقیقات نشان داده است به‌اندازه ایبوپروفن موثر است. مقداری زنجبیل را در آب داغ رنده کرده و چهار بار در روز بنوشید.
هشدار!
اگر علائم سندروم پیش از قاعدگی شما بسیار شدید است (PMDD) و روی زندگی روزمره شما تاثیر منفی گذاشته است، باید به متخصص زنان مراجعه کنید.
شما می‌توانید از روش‌های سالم سبک زندگی برای بهبود وضعیت خود استفاده کنید. حتما از خودتجویزی و مصرف خودسرانه دارو پرهیز کنید!
برای مطالعه مطالب بیشتر به بلاگ ما سر بزنید!
